Karadeniz yöresinde fındık üreticisinin, aralık ve ocak aylarında hava sıcaklığının mevsim normalleri üzerinde seyretmesi nedeniyle fındığın soğuklama ihtiyacını gideremediği için yaşadığı endişe, yörede iki gündür etkili olan kar yağışına bağlı olarak şimdilik ortadan kalktı. Üretici, şimdi de don olayının yaşanmasından korkuyor.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Toprak İlmi ve Ekoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Lokman Altun, yaptığı açıklamada, karın su deposu olduğunu, toprağa düşmesi ve kaynaklara ulaşması ile yıl içinde kullanılabilir su miktarına katkı sağladığını söyledi.
Prof. Dr. Altun, karın toprağın istiflenmesinde etkili faktörlerden biri olduğunu belirterek, ''Kar, toprak tanecikleri arasında donduğunda havalandırma şartlarını iyileştirir. Ayrıca suyun toprağa girmesine yol açar. Kar fındığın soğuklama ihtiyacını gidermesi açısından çok önemlidir'' dedi.
Kar sayesinde fındığın soğuklama ihtiyacını gidereceğini vurgulayan Prof. Dr. Altun, ''Kar yağışı fındık için gerekliydi. Kar sayesinde toprak suyla dolgun hale gelecek. Bu dönemde yağan kar, özellikle bahar başından itibaren fındıkta su ve beslenme ekonomisi açısından olumlu katkılar sağlayacaktır'' diye konuştu.
Prof. Dr. Altun, karın, toprağı örttüğü için altındaki canlıları normal şartlarda soğuktan koruduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:
''Ancak kar uzun süre kalıp çöktüğünde, yani içindeki hava kabarcıkları kaybolduğunda bu sefer soğuğu alt kısma ulaştırma ihtimali artar. O dönem elbette riskli olur. Atmosfer açıksa, üzeri bulutla kaplı değilse don olayının olma ihtimali yüksektir. Karın ardından gelebilecek don, aralık-ocak ayının başlarında yaşanan mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklığa bağlı olarak dişi çiçekleri açmış olan 0-600 metre kuşağında bulunan fındığa zarar verebilir. Eğer dişi çiçekler açmamışsa ve halen tomurcuk halindeyse zarar vermez. Açmış dişi çiçekler için don yapmadıktan sonra soğuk problem oluşturmaz.''
Bölgede iki gündür devam eden kar yağışına bakarak, ilerleyen günlerde ne olacağının bilinemeyeceğini ifade eden Prof. Dr. Altun, şunları söyledi:
''Hava şu an için kapalı. Bir süre sonra ne olur bilinmez. Ancak bölgemizde hava sıcaklığının aşırı derecede düşeceğine ihtimal vermiyorum. Şu dönemde yaşanabilecek don, sadece dişi çiçekleri açmış fındıklar için tehlikeli olacaktır, fakat mart ve nisan ayında yaşanabilecek don, o dönemde tamamen açmış olacak dişi çiçeklerin hepsi için tehlike oluşturur.''
Prof. Dr. Altun, fındık üreticilerinin yaşanabilecek don olayına karşı, bahçelerinde daha önceden hazırlık yapmaları gerektiğine dikkati çekerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Bahçe sahipleri odun, lastik gibi malzemeleri kar yağmadan önce ya da hemen akabinde bahçelerinde hazır hale getirmeliler. Don olayı yaşanması ihtimali üzerine bu materyalleri tutuşturarak bahçelerinde duman oluşturmalılar. Duman fındığı dondan koruyacaktır. Bu işlem bahçelerde titizlikle ve çok dikkatlice gerçekleştirilmelidir.''
-''FINDIK KARI BEKLİYORDU''
Giresun Ziraat Odası Başkanı Özer Akbaşlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölgede aralık ayının tamamında ve ocak ayının büyük bir bölümünde hava sıcaklığının mevsim normallerinin üzerinde seyrettiğini, bu durumun fındık için olumsuz olduğunu söyledi.
Fındığın karı beklediğini ifade eden Akbaşlı, şöyle dedi:
''Yılın bu döneminde kar mutlaka bölgemizde olmazsa olmazların başında geliyor. Fakat aralık, ocak ayında kar yağmaması, mevsimin tam ortasında sıcağın olması, fındığı strese, zor duruma soktu. Bu kar yağışı çok faydalı oldu. Kar, fındığın soğuklama ihtiyacını giderecek. Fındığın yılda toplam 500 saat üşümesi gerekiyor. Toprağın üzerindeki kar tabakası bahçelerimizde barınan ve gözle görünmeyen bir çok zararlı organizmanın, bakterinin yok olmasına sebep olacaktır.''
Türkiye'nin Sibirya soğuklarının etkisi altına gireceği yönünde çeşitli açıklamalar bulunduğunu anımsatan Akbaşlı, şöyle devam etti:
''Karın hemen peşinden dondurucu soğuk gelirse bu iyi olmaz. Karadeniz'in ılıman yapısı - 17, - 18'i görürse fındık bundan etkilenir. Umarım Sibirya soğukları karın üzerine gelmez. Eğer böyle bir durum yaşanırsa olabilecek zararı tahmin bile etmek istemiyorum. Fındığa dayalı tarım ekonomisinin olduğu bölgede fındığımız donarsa gelecek seneye kadar yapacak bir şeyimiz olmaz. Don olayı bir gerçekleşti mi uzun ya da kısa sürmesi fark etmez. Her aşaması fındık için zararlı. Fındık soğuğa karşı belli bir aşamaya kadar dayanıklılık gösterir. Ocak ayında -14'e, Şubatta -10'a, Martta -3 dereceye dayanır. Soğukların olduğu gün fındığın nerede olduğuna bakmak lazım. Gözenekler patlamış mı, meyve oluşumu gerçekleşmiş mi?''
Yaşanabilecek don olayına karşı üreticilere öncelikle tarım sigortası yaptırmalarını öneren Akbaşlı, şöyle konuştu:
''Coğrafi koşullar nedeniyle don olayına karşı fındık üreticisinin diğer üreticiler gibi yapabileceği çok fazla alternatifi yok. Bütün çiftçilerimizin tarım sigortalarını yapmalarını istiyoruz. Sigortalarda poliçe devrinin yüzde 50'si devlet tarafından ödeniyor. Sigorta çağdaş dünyanın olmazsa olmazı ve mutlaka yapılmalı.''