Trabzon Turizm ve Bilgi Portalı - Trabzon 2011 Avrupa Olimpik Gençlik Festivali

TUROB ve Deloitte işbirliği yaparak yeni Türk Ticaret Kanunu hakkında bir seminer düzenledi. Ceylan InterContinental Hotel’deki seminerin açılışını TUROB Başkanı Timur Bayındır yaptı.

Bayındır'ın ardından söz alan Deloitte Turizm Sektör Lideri Berkman Özata, yeni kanunla ilgili bilgiler verdi. Yeni Türk Ticaret kanunu ile birlikte yeni bir dönem açılacağını belirten Özata, 1535 maddelik kanunla birlikte önemli değişiklikler olacağını bildirdi.

Seminer konuşmacılarından Galatasaray Üniversitesi Dr. Sıtkı Anlam Altay ise yeni kanunun getirdiği değişiklikleri anlattı. 1 Temmuz 2012 yılından itibaren pekçok şeyin değişeceğini belirten Altay, şu sözleri söyledi:

“Kanunun amacı şeffaflaşmak ve şirketleri kurumsal hale getirmek. Peki nasıl bir yapı olacak? Yeni kanun limited ve anonim şirketlerdeki tıkanmanın önünü açmak için ciddi yapılanmalar getiriyor. Ticaret Kanunu anonim ve limited şirketleri daha işlevsel ve dinamik kılacak. Artık her iki tipte de bir kişilik şirketler inşa edilebilecek. Yani tek ortaklı şirket olabilecekler."

ACENTELERİ KORUYUCU HÜKÜMLER GETİRİLİYOR

"Acentelik sözleşmesine ilişkin olarak acenteyi koruyucu hükümler getiriliyor. Acente ne zaman ücrete hak kazanır, hangi koşullarda acenteye ödeme yapılması gerekir bu konularda da düzenleme yapıldı. 1530'uncu maddede diyor ki, artık sözleşmelerde vade belirlenmişse, vade geldiğinde kendiliğinden temerrüt gerçekleşir. Hizmeti ya da malı teslim alan taraf, teslimden itibaren kararlaştırılmamışsa 30 günde kararlaştırılmamışsa en fazla 60 günde parayı ödeyecek. Bu süreler uzatılamayacak.

"Yeni bir şirket kurulacaksa, kurumsal bir yapı olacak. Kurucular olarak notere gidilecek. Noter imzaları tasdik edecek. Sonra da bir şerh yazacak. Şirkete sicile tabi bir malı koyacağız. Markamızı sermaye olarak koyabiliriz. Sanal elektronik ortamları sermaye olarak koyma imkanımız var. Ne zaman para dışında bir sermaye koyacağız işte o zaman mahkeme uzman bir bilirkişi isteyecek."

"Nakitte çok büyük bir yenilik var. Yeni sistemde anonim şirket kuruyorsak, taahhüt ettiğimiz nakit tutarın bir bölü dördünü tescilden önce yatıracağız. Kalan tescil işlemi iki yılda tamamlanacak. Limitedlerde artık şirket kurulurken, sermayenin tamamı ödenecek ve en az 10 bin lira olacak."

"Sermaye artırırken de o sermaye artırımının sicili kaydından önce artırılan tutarın tamamını ödememiz gerekiyor. Üstelik bu ödemeler banka üzerinden yapılacak. Artık ipotekle ya da ayni yükle kısıtlı olan taşınmazlar, şirkete sermaye olarak konulamayacak."

"Yeni kanunla berabar işlem denetimi sistemi gelecek. Anonimlerde sermaye artırımı azaltımı, tür değiştirme gibi işlemlerde mahkeme yerine bağımsız denetim kuruluşu, yeminli mali müşavir olan bir uzman görev yapacak. İşlem denetçisi, bu şirket kurulabilir, mevzuata uygundur diye rapor veriyor. Ne zaman işlem denetçisi rapor veriyor, o zaman tescili yaptırılıyor. Ayrıca artık elektronik sistemle de şirket kurulabilecek. Güvenilir elektrik imzalarla notere gitmeden de şirket kurulabilecek."

"Kanunun özünde kurumsal yönetim fikri var. Şirketleri kurumsallaştırmak lazım. Eğer bir anonim şirket kurarsak, bunun ciddi bir anlamda şeffaflaşması gerekiyor. Öncelikle yönetim kurulu düzgün karar alacak. Anonimde de limitedde de özel yönetici olacak. İşlerini düzgün yapmayan şirketlere de yasal yaptırımlar getiriliyor."

"Ticari sır kavramı iyice daralıyor. Şirket hakkında yöneticilere verilen toplam ücreti, şirketin durumunu göreceğiz. Bunu sadece biz değil, herkes görebilecek. Her sermaye şirketi site kuracak. Sitede bir bölümde şirket bilgileri sürekli güncellenecek. Web sitesi kurmayanlara yönelik 6 aya kadar hapis ve para cezası, siteyi güncellemeyen yöneticilere ise 3 aya kadar hapis cezası geliyor. Yönetici şirketi dışında ve içinde uzmanlarla birlikte çalışacak. Bu nedenle şirketlerin iç denetim sistemini kurmasında fayda var. Şirketin bir risk komitesi olacak, iki ayda bir rapor sunacak. Hedef, kurumsal şeffaf bir yapı kurmak."

"Yönetim kurulunda toplantı yeter sayısı hafifletildi. Mevcut TTK’da 5 kişiyle, yenisinde 4 kişiyle toplanacak. Yönetim kurulu elektronik ortamda toplanabilecek. Üyeler oylarını elektronik imzayla kullanabilecek."

"Ayrıca yönetim kurulu üyelerinin bir bölü dördünün yüksek öğrenim görmesi şartı aranıyor. Bir kişilik üyeye ise zorunluluk yok. Yönetim kurulunda en az bir Türk vatandaşı bulunacak. Ayrıca temsil yetkisi verilecek. Şirket yeni bir ortak almak istediğinde o yatırımcıyı almak için yüzde 60 evet demek zorunda. Sermaye artırımı yoluyla alınacaksa, ortakların rızası aranıyor."

"Pay sahipliği değerinin yükselmesi güvence altına alınmış ama önemli iki nokta var. Yeni sistemde şirketlerde ortaklar şirketten ödünç alamayacak. Hiçbir ortak şirket kaynaklarını ödünç olarak kullanamayacak. Şirket kaynakları objektif ve standartlara uygun bir şekilde kullanılsın diye böyle bir düzenleme getirilmiş."

"Bu kanun ihlal edilirse adli para cezası, bağımsız denetim raporunu etkileyecek ve belirli bir süreden sonra şirketin alacaklısı, ortağı ya da yöneticisi doğrudan takip yapabilecek. Benim şirket ortağı olarak şirkete borcum var. Şirket alacaklısının da borcu var. Alacaklı bana takip yapabilecek. Ortaklar için 1 temmuz 2012’ye kadarki borçlanmalar üç yıl içinde tasfiye edilebilecek."

ACENTECİYİ KORUYUCU HÜKÜMLER GETİRİLİYOR

Acentelik sözleşmesine ilişkin olarak acenteyi koruyucu hükümler getiriliyor. Acente ne zaman ücrete hak kazanır, hangi koşullarda acenteye ödeme yapılması gerekir, bu konularda da düzenleme yapıldı. 1530. Maddede diyor ki, artık sözleşmelerde vade belirlenmişse, vade geldiğinde kendiliğinden temerrüt gerçekleşir. Hizmeti ya da malı teslim alan taraf, teslimden itibaren kararlaştırılmamışsa 30 günde kararlaştırılmamışsa en fazla 60 günde parayı ödeyecek. Bu süreler uzatılamayacak.

İŞTE DEĞİŞİKLİLERDEN ÖNEMLİ DETAYLAR

1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni Kanun ile hayatımızda meydana gelecek değişikliklerden bazıları...

* Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içinde internet sitesini oluşturmayan veya “bilgi toplumu” hizmetlerine özgülemeyen şirket yöneticileri, 6 aya kadar hapis ve 300 güne kadar adli para cezasına çarptırılacak. Küçük ölçekli işletmelere ise internet sitesi kurmaları için 1 yıl süre verilecek.

* Yolcuya kurallara uyma zorunluluğu getirilirken, firmalara da hizmetten doğan kusurları için sorumluluk yüklenecek. Sefer herhangi bir sebeple yapılamamışsa harekette yolcunun katlanamayacağı zaman diliminde gecikme olursa; yolcu, sözleşmeden cayıp ödediği ücreti ve varsa zararını isteyebilecek. Yolcu, aksine bir sözleşme yoksa, bagajı için ayrı ücret ödemeyecek.

* Şehirler arası yolculuklarda yumurta, soğan, pide, lahmacun gibi kokulu yiyecekler yenilmeyecek; otobüslerde tavuk ve horoz gibi canlı hayvan taşınmayacak.

* Otobüslerde, özellikle gece yarısından sonra olmak üzere, yolcuların uyuduğu saatlerde yüksek sesle müzik çalınmayacak.

* Toplu taşım araçlarının dış yüzeyinin de sade bir görünümde olması gerekecek. Kamyon ve dolmuşlarda sık görülen “Kamyon çeker 10-20 ton, gönlüm çeker Paris Hilton”, “Rampaların ustasıyım, gözlerinin hastasıyım”, “Aşıksan vur saza, şoförsen bas gaza”, “Aşk çekenin, yol gidenin”, “Yaklaşma toz olursun, geçme pişman olursun”, “Sollama beni, mahcup ederim seni” şeklindeki yazılar kaldırılacak.

* Firmalar, bilette belirtilen yerin başka bir kişiye verilmesi; bilette gösterilen araç yerine, onunla aynı düzeyde olmayan başka bir aracın sefere konulması; aracın belli saatten önce hareketi nedeniyle yolcunun yetişememesi, araçta ilk yardım malzeme ve ilaçlarının bulundurulmaması gibi nedenlerden de nedenlerden de sorumlu olacak. Herhangi bir zarar ispat edilmese bile firma, bilet bedelinin 3 katı tazminat ödeyecek. Bu kurala uymayan araç sürücülerine ve sahiplerine 100-1500 TL arasında idari para cezası verilecek.

* Türk bayrağı çekme hakkı olmamasına rağmen bayrak çeken veya çekmesi gerekirken başka bir devletin bayrağını çeken geminin kaptanına 6 aya kadar hapis cezası verilecek.

* Bir kimsenin hayatı bir veya birkaç sigortacı tarafından çeşitli bedeller üzerine sigorta ettirilebilecek.

* Meslekleri gereği bir hata yapıp, tazminat talebiyle karşılaşacağını düşünen kişilerin düzenleyeceği sözleşmelerle ilgili olarak, “sorumluluk sigortaları” kavramı Türk hukukuna ilk defa girdi.

* Başkalarını veya mallarını ve fiyatlarını, yanıltıcı, incitici ve kötüleyici beyanlar, karşılaştırmalı ve aşırı reklamlar, paye, diploma veya ödül almadığı halde bunlara sahipmiş gibi hareket etme, rekabeti bozucu satış yöntemleri, haksız rekabet sayılacak. İş yerine yanıltıcı şekilde, “Paris'ten diplomalı terzi”, “Christian Dior'un kalfası”, “Ödüllü çevirmen” gibi sahte belge asarak haksız rekabet yaratanlara 2 yıla kadar hapis cezası verilecek.

* Ticari işletmesi, malları, iş ürünleri, faaliyeti, fiyatları, stokları, satış kampanyalarının biçimi ve iş ilişkileri hakkında, “gerçek dışı veya yanıltıcı” açıklamalarda bulunmak suç sayılacak. İşletmeler, rekabette öne geçmek için “sezon sonu” indirimi diye hiç bitmeyen kampanyalarla tüketiciyi yanıltamayacak.
“Yüksek kalite, düşük fiyat” sloganıyla mağazaya çekilen müşterilere, reklamı yapılan ürünlerin yerine, ucuzluk uygulanan başka mallar verilerek tüketiciler aldatılamayacak.

* Müşteri, malın gerçek değeri konusunda yanıltılamayacak. Müşterinin karar verme özgürlüğüne, hediyelerle etki edilemeyecek.

* Saldırgan satış teknikleriyle müşterinin karar verme özgürlüğü kısıtlanamayacak.Evin kapısına (kapıdan) gelerek veya yoldan çevirerek yapılan satışlar, saldırgan satış yöntemi olarak değerlendirilecek.

* Malların, iş ürünlerinin veya faaliyetlerinin özellikleri, miktarı, kullanım amaçları, yararları veya tehlikeleri gizlenerek müşteri yanıltılamayacak. Sadece açıklamalar değil, malın biçimi, paketlenme tarzı, etiketteki takdim gibi görsel algılamalar da yanıltıcı olmayacak.

* Kooperatifler ticaret şirketi sayılacak. Ticaret şirketleri; kolektif, komandit, anonim, limited şirketler ile kooperatiflerden oluşacak.

* Şirketler, elektronik ortamda yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarını yapabilecek.

* Sermaye şirketlerinde müdürler kurulu ve yönetim kurulu; kolektif, komandit, limited ve anonim şirketlerde de ortaklar kurulu ve genel kurul toplantıları on-line gerçekleştirilebilecek. On-line toplantı sistemiyle anonim şirketlerde genel kurula katılım, öneride bulunma ve oy verme; hukuksal açıdan, fiziki katılımla aynı sonuçları doğuracak. Şirketlerin elektronik ortamda toplantı yapabilmelerinin esas ve usulleri, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenecek.

* Çok büyüyen ve çekirdek işletme konusundan uzaklaşan şirketlerin ana faaliyet konularına dönmelerine olanak sağlayan “bölünme” de Türkiye'de maddi hukuk yönünden ilk defa düzenleniyor. Buna göre, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde fabrikaları olan bir şirket, her fabrikayı bağımsız bir şirkete dönüştürebilecek.-

* Anonim şirketlerde, yönetim kurulunun en az 3 üyeden oluşacağına ilişkin mevcut hüküm kaldırılıp, AB hukukuyla uyum sağlanarak, en az 1 üyeli yönetim kuruluna olanak tanınıyor. Anonim şirketin, esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş 1 veya daha fazla kişiden oluşan bir yönetim kurulu olacak.

* Karşılığı bulunmayan çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde 10'unu ödemekle yükümlü olacak; ayrıca hamilin bu yüzden uğradığı zararı tazmin edecek.

* Otellerde kaybolan eşyalardan otel sorumlu olacak. Müşteriye ait eşyaların çalınması durumunda otel konaklama ücretinin 3 katına kadar tazminat ödeyecek.

Ev sahibinin kiracısını belli koşullar altında evden çıkarmasına imkan getiriliyor. Mesela, balkonda mangal yakmak, yüksek sesle müzik dinlemek, komşuları rahatsız etmek artık tahliye gerekçesi oluyor. Ev sahibi, alt ve üst soyunun oturması için, kiracıdan evin tahliyesini talep edebilecek. Mesela, “babam/büyük annem taşınacak” ya da “Almanya’dan oğlum geldi” gibi ailevi gerekçelerle evinin tahliyesini isteyebilecek.

* Ev kiralarken kiracıdan istenen güvence parasına sınır getiriliyor. Yeni kanun uyarınca depozito miktarı 3 aylık kirayı aşmayacak.

* Kira bedeline de sınır getiriliyor. Kira bedelleri, bir önceki yıldaki üretici fiyat endeksindeki (ÜFE) artışı geçemeyecek.

* Kirasını iki ay üst üste ödemeyen kiracının tahliyesinin önü açılıyor. Kirasını ödemeyen kişiye ev sahibi öncelikle ihtar çekecek. İki defa ihtar çekilen kiracı, kira döneminin bitiminde bir ay içerisinde dava yoluyla tahliye edilecek.

* Kiracı 15 gün önceden fesih bildiriminde bulunmazsa, sözleşme bir yıl daha otomatik olarak uzamış sayılacak.

* Kiranın dövizle ödenmesine de düzenleme geliyor Buna göre, kiralarını dövizle ödeyenlerin kontratlarında 5 yıl boyunca indirim ya da zam olmayacak.

* Kira kontratında eşin rızası zorunlu hale getiriliyor. Aile konutlarıyla ilgili kontratlar yazılı eş rızası olmadan feshedilemeyecek, yine yazılı eş rızası olmadan kefalet altına girilemeyecek.

* Bina giderlerini mal sahibi ödeyecek. Örneğin binanın çatı onarımı, dış cephe boyası gibi giderler ev sahipleri tarafından karşılanacak. Kiralık yerle ilgili zorunlu sigorta, vergi gibi yükümlülükleri de mülk sahibi karşılayacak. Kiracı, tuttuğu evdeki kırık lavabo, su akıtan küvet, arıza veren kombinin tamir edilmesini isteyebilecek

* Artık kapıdan satış yapanlar “saldırgan satış yöntemi” kullanıyor sayılacak. Böylece, evin kapısından ya da yoldan çevirerek satış yapanlar için yeni düzenlemeler getirilecek.

* Borçlular olağanüstü faizlere karşı korunacak. Sözleşmeyle belirlenecek akdi faizlere sınır konulacak. Uygulamadaki yasal faiz dikkate alınarak, akdi faiz yüzde 13.5'i, temerrüt faizi de yüzde 18'i aşamayacak.

* “Ömür boyu kefalet” kavramı tarih oluyor. Herhangi bir borca kefil olma durumunda, kefalet süresi ne olursa olsun, 10 yıl sonunda kefalet kendiliğinden sonlandırılacak.

* Eşin yazılı izni olmadan kefalet altına girilemeyecek. Kefil olanın rızası olmadıkça, kefalet miktarında sonradan bir artış yapılamayacak.

* Şehirlerarası yolculuklarda yumurta, soğan, pide, lahmacun gibi kokulu yiyecekler tüketilmeyecek. Tavuk ve horoz gibi canlı hayvan taşınamayacak.

* Yanlış tedavi uygulayan doktora, yanlış savunma yapan avukata, aldığı yanlış kararlarla şirketi zarara sokan yöneticiye tazminat ödeme yolu açılacak. Örneğin, ameliyat öncesi hastaya imzalatılan belgeler, yanlış tedavi yapan doktoru sorumluluktan kurtaramayacak. Doktor, avukat ya da üst düzey yöneticilerin bu tip tazminatlara karşı kendilerini güvenceye alması için ise, “sorumluluk sigortası” kavramı hayata geçirilecek.

* Resmi nikahı olmayan, nişanlı ve sevgililerin tazminat istekleri de yasal dayanağa kavuşacak.

* Yanlış tedavi ya da uygulama sonucunda ölenlerin yakınlarına da tazminat alma yolu açılıyor.

* En önemli düzenlemelerden biri nafakalarda olacak. İşçi ücretlerinin dörtte birinden fazlasına borca karşılık haciz konulamayacak. Ancak nafakalarda bu sınır uygulanmayacak.

* Borçlar Kanunu’nda işyerinde psikolojik taciz yani ‘mobbing' de yerini buluyor. İşveren çalışanlarını psikolojik tacize karşı korumakla görevlendiriliyor. İşverene, kadın ve erkek işçilerin cinsel tacize uğramamaları ve tacize uğramış olanların daha fazla zarar görmemesi için güvenlik önlemi alma zorunluluğu getiriliyor.

* Haksız yere işçisini işten atan işveren, altı aylık maaşa kadar tazminat ödeme yükümlülüğü getiriliyor.