Rize'nin Ardeşen ilçesine bağlı Işıklı köyünde yaşayan 85 yaşındaki Fatma Eskiçırak adlı yaşlı kadın 60 yıldır yırtıcı Atmaca ları ehilleştiriyor. köylülerin "atama nine" dedikleri yaşlı kadın insanların doğada yakalayıp getirdikleri atmacaları 15-20 gün içinde ehilleştiriyor. Fatma nine , Bugüne kadar binlerce Atmacayı eğittiğini söyledi. Yaşlı kadın, "onların dilinden anlıyorum, çocuğum gibi onları bakıyor besliyor ve yetiştiriyorum" dedi.

Köyde Her Evde Var

İlçeye bağlı 80 haneli ışıklı köyünde oturan insanların çoğunda Atmaca tutkusu bulunuyor. Doğadan yakaladıkları Atmacaları ehilleştiren ve birer avcı yapan köylüler, bu atmacalarla genellikle bırdırcın avına çıkıyorlar. Kendisinin de dahil köylünün büyük bir kısmının atmaca beslediğini belirten Köy muhtarı Şaban Ali Eskiçırak, "bu köyde bu bir gelenek haline gelmiş,yüzlerce yıldır devam ediyor. Hemen hemen her evde Atmaca sevgisi vardır. Bizler yakaladığımız atmacaları eğitiyoruz. Avcı bir atmaca haline getiriyoruz. Benim dedelerimde bu işi yapmıştı, şimdi çocuklarımda yapmak için çok hevesli." Dedi

Kanımıza İşlemiş

Yaklaşık 50 yıldan beri atmaca tutarak bakıp beslediğini ve yetiştirdiğini ifade eden Kemalettin Rak, "bu bizim kanımıza işlemiş. Bazen bizim için Atmaca katlediyorlar, doğa düşmanı diyorlar. Yok öyle bir şey Bin yakaladığım atmacalardan birini veya ikisini kendime aylyırıyorum, gerisini doğaya bırakılyorum. Bunları egitiyor, sonrada bıldırcın avında kullanıyoruz. Bunlar bizim çocuğumuz gibi, biz evimize alamadığımız yağsız eti, bunlara yediriyoruz" dedi

Atmaca Nine

Köyde Atmaca merakının eskiden beri gelen bir gelenek olduğunu belirten , köyün en yaşlılarından olan ve Atmaca eğitmekte en usta öğretici olduğu bildirilen Fatma Eskiçırak, "12 yaşımdan beri bunlarla uğraşırım. Çocukluğumda babam yakalar getirirdi, biz bakardık. Sonra onları eğitmeye başladık, daha sonra eşim, çocuklar, şimdi de torunlar getirip bana veriyorlar. Bugüne kadar binlerce Atmaca elimden gelip geçti. Onların dilini artık çok iyi biliyorum. Neye kızdıkları neyi sevdikleri. 70 yıldan fazla onlarla beraberim. Bir atmacayı bir ayda eğitebilir avlanmaya müsait hale getirebilirim" dedi.
Atmaca Nasıl Yakalanır

Önce genellikle tarlalarda bulunan meyve ve sebzelere zarar veren "danaburnu" denen böcek yakalanır. Daha sonra hazırlanan özel bir kafesin içine konan bu böcek, "Ğaco" denen kuşların olduğu alana bırakılır. Bu böceği avlamak için kafese gelen kuş yakalanır. Yakalanan Ğaco" kuşu ayağına bir ip bağlanarak bir çubuk üzerinde eğitilmeye çalışılır. Bir hafta sonra bu kuşun gözleri meşin ile kapatılır. Aşağısını gören kuş yukarıyı göremez. Daha sonra köyün yukarı kesemin de kurulan ve dört bir tarafı ağlarla örülü olan yerin içerisine bu kuş konur. Ayağından bağlı olan bu kuşun sürekli uçmasını fark eden atmaca avını yakalamak için iniş yaptığı sırada bu alanda kurulu bulunan ağalara takılarak yakalanır.

(Kaynak: Kenan TAŞKIN / AHT)